DSC00286 kopie

Parasieten

  • Jan 26, 2023 09:32
  • Stukje Natuur

Toen ik nog studeerde in de jaren zeventig en tachtig, was het niet ongewoon dat je langs de weg stond te liften om met een tas vol wasgoed huiswaarts te keren. Er was altijd wel iemand die zijn vervoermiddel beschikbaar stelde voor de thuisreis. Nu zie ik tegenwoordig niet meer zoveel lifters langs de weg.

Als bioloog zie ik nog steeds veel vervoermiddelen voorzien van lifters. Het vervoermiddel kan van alles zijn, variërend van grote en kleine zoogdieren tot vogels. De lifters zijn even variabel van vorm en aard, maar meestal erg klein. Ze hebben meestal wel een groot gemeenschappelijk eigenschap, zij doen zich vaak tegoed aan het bloed van hun “vervoermiddel”. Men spreekt in dat geval over een gastheer met zijn parasiet.

Zo’n parasiet voedt zich dus te koste van zijn gastheer, maar zonder dat het de dood tot gevolg heeft. Ten informatie, er zijn bijvoorbeeld insecten die hun eitjes in een gastheer leggen, waarna de larve deze van binnenuit opvreet en uiteindelijk zal overlijden. In zo’n geval spreekt men van een parasitoïde.

Twee belangrijke groepen van parasieten, die hun gehele leven op zoogdieren doorbrengen, zijn vlooien en luizen. Vooral katten- en hondenvlooien zijn bekend. Haarluizen leven op de huid van zoogdieren en verplaatsen zich via de haren. De klauwtjes aan hun poten zijn aangepast aan de vorm van de haren waartussen zij leven. Zo kan bij de mens een hoofdluis zich niet op het driehoekige schaamhaar voortbewegen en de schaamluis omgekeerd niet op het hoofd. Vandaar dat er twee verschillende soorten voorkomen, elk met hun eigen specifieke levenswijze.

Sommige parasieten hebben zich door evolutie volledig aangepast aan het leven op hun gastheer. Zo zijn er ongevleugelde vliegen die op vleermuizen leven die nu meer op een geavanceerde spin lijken dan op een vlieg. Het verschil zit hem natuurlijk vooral in de zes poten, anders zou het geen insect zijn. Andere liftende vliegen met gereduceerde vleugels of helemaal geen vleugels zijn onder andere de herteluisvlieg en de schapeluisvlieg.

Terug naar overzicht